д-р Александар Литовски
БИОГРАФИЈА
Доц. д-р Александар Литовски е роден во Битола во 1967 година. Основно и средно образование заврши во родниот град. Во 1992 година, на Филозофскиот факултет во Скопје – група Историја, ја одбрани дипломска работа и се здоби со звањето – професор по историја. Во мај 2001 година ја одбрани магистерската теза со наслов “Врските и соработката на македонските националноослободителни движења од сите делови на Македонија во 1943 година”, а во јануари 2007 година и докторска дисертација со наслов “Македонската националноослободителна платформа во текот на Втората светска војна (1941-1944).” Вработен е во Институтот за национална историја-Скопје, на работно место научен соработник/доцент во Одделението за нова и најнова историја. Долги години работеше како кустос-советник во Националната установа – Завод за заштита на спомениците на културата и музеј – Битола. Член е на Одделението за историско-географски науки и на Управниот одбот при Македонското научно друштво од Битола. Член е на Заедничката мултидисциплинарна експертска комисија за историски и образовни прашања согласно Договорот за пријателство, добрососедство и соработка меѓу Република Македонија и Република Бугарија формирана во мај 2018. Член на Одборот за доделување на државната награда „11 Октомври“. Добитниок е наградата „4 Ноември“ на Општина Битола за 2018 година. Соработува со разни весници и списанија и е член на Здружението на новинари на Македонија. Автор е на повеќе рецензии на книги, изложби со историска тематика, повеќе научни статии и прилози, како и поголем број новинарски колумни, статии и есеи. Автор е на 18 книги и брошури, како и на повеќе научни статии и прилози.
Монографии:
- Пофалба на македонизмот – Есеи од историјата на македонизмот, Липекс, Битола, 2008, 127.
- Македонската националноослободителна платформа во Втората светска војна, Сојуз на Македонците од Егејскиот дел на Македонија, Скопје, 2008, 321.
- Јубилејна хронологија на македонското националноослободително движење и антифашистичката борба во Македонија во 2011 година, Битола, 2011, 256.
- Одбрана на македонизмот, МНД, Битола, 2012, 93.
- Соработката на националноослободителните движења од Вардарскиот, Егејскиот и Пиринскиот дел на Македонија во Втора светска војна, Здружение на Македонците од Егејски дел на Македонија, Битола, 2012, 274.
- За свеста и совеста, Скопје, Аз-буки, 2012, 273.
- Споменици и спомен-обележја во Битола и Битолско, Битола, НУ Завод и музеј-Битола, 2012, 202.
- Пофална епистола за Јане Сандански и санданизмот, Заедница на организациите на етничките Македонци, Битола, 2015, 170.
- Антифашистички белешки, Заедница на организациите на етничките Македонци, Битола, 2015, 429.
- Кратка историја на македонската левица, Прогрес-институт за социјална демократија, Битола, 2015, 116.
- Јубилеен календар за Егејскиот дел на Македонија во 2008, Битола, 2008, 37.
- Јубилеен календар за Егејскиот дел на Македонија во 2009, Битола, 2009, 62.
- Јубилеен календар за Егејскиот дел на Македонија во 2010, Битола, 2010, 84.
- Јубилеен календар за Егејскиот дел на Македонија во 2011, Битола, 2011, 112.
- Јубилеен календар за Егејскиот дел на Македонија во 2012, Битола, 2012, 145.
- Јубилеен календар за Егејскиот дел на Македонија во 2013, Битола, 2013, 166.
- Јубилеен календар за Егејскиот дел на Македонија во 2014, Битола, 2014, 139.
- Деведесет години “АБЕЦЕДАР”, МНД, Битола, 2015, 28. (брошура)
Статии и прилози:
- Влијанието од иницијативата за формирање на Балкански штаб врз програмско-политичките цели на македонското национално-ослободително движење во 1943 година, Гласник на ИНИ 45/1, Скопје, 2001, 27-37.
- Македонското националноослободително движење и македонското национално прашање во Егејскиот дел на Македонија (октомври-ноември 1944 година), Историја 40/1-2, Скопје, 2004, 101-110.
- Згрижувањето на бегалците од Егејскиот дел на Македонија во Битола и Битолско во 1945 година, Етничките промени во Егејска Македонија во XX век, Скопје, 2002, 235-250.
- Соработката на ослободителните движења на Македонија, Албанија, Грција и Бугарија и иницијативата за создавање на Балкански штаб во 1943 година, Зборник на трудови на НУ Завод и музеј-Битола, 15/2004 Битола, 57-70.
- Руски документи за Македонија и македонското прашање -приказ-, Годишен зборник на Богословски факултет “Свети Климент Охридски” кн. 10, Скопје, 2004, 165-170.
- Ставот на политичкото и военото раководство на ЦК на КПЈ/ВШ на НОВЈ спрема борбата на Македонците од Егејскиот дел на Македонија (август-октомври 1944), Гласник на ИНИ 49/1-2, Скопје, 2005, 343-352.
- Местото и улогата на македонските партизански единици во Егејскиот дел на Македонија во ослободувањето на Битола и Битолско, Прилози на Македонското научно друштво – Битола, г. III, бр. 5-6, Битола, 2005, 215-222.
- Застапеноста на еврејското и другите национални малцинства во политичката платформа на Македонското националноослободително движење од Вардарскиот дел на Македонија во текот на Втората светска војна, Зборник Историја 3 на Музеј на Македонија, Скопје, 2009, 101-105.
- Битола и воено-политичкото дејствување на Македонското националноослободително движење од Егејскиот дел на Македонија во периодот ноември-декември 1944 г., Прилози на Македонското научно друштво – Битола, г. VII, бр. 11-12, Битола, 2010, 249-260.
- Македонското националноослободително движење од Вардарскиот дел и македонското национално прашање во Егејскиот дел на Македонија (август-средина на октомври 1944 година), Зборник на трудови на НУ Завод и музеј-Битола, 16/2013, Битола, 63-77.
- Конференција на Македонците од Егејскиот дел на Македонија во Битола на 3 декември 1944 година, Прилози на Македонското научно друштво – Битола, г. IX, бр. 15-16, Битола, 2013, 237-246.
- Крсто Љондев и убиството на Спасое Хаџи Поповиќ во Битола, Зборник на трудови на НУ Завод и музеј-Битола, 17/2014, Битола, 7-18.
- Прилог за убиството на Спасое Хаџи Поповиќ во Битола во 1926 година, Прилози на Македонското научно друштво – Битола, г. XI, бр. 19-20, Битола, 2015, 17-26.
- Македонците од егејскиот дел на Македонија и Грција во 1945 година; Балканот: луѓе, војни и мир, Материјали од меѓународната научна конференција по повод 65 години од соновањето на Институтот за национална историја, Скопје 4-5 ноември 2013, Скопје, 2015, 383-394.
- Ставовите на Ренос Михалеас за македонското национално прашање во 1944 година, Зборник на трудови на НУ Завод и музеј-Битола, 19/2016, Битола, 7-15.
- ВМРО во стратегијата на Третиот Рајх (1943-1944), 70 години македонска историографија, Зборник на трудови од меѓународната конференција одржана на 13 и 14 декември 2016 година во Скопје, Скопје, 2016 415-426. (со коавтор Роберто Трајковски)
- Српската пропаганда кон Егејскиот дел на Македонија по Првата светска војна и убиството на Спасое Хаџи Поповиќ во Битола, Зборник на трудови од Меѓународен научен симпозиум „Афирмација, продлабочување и продлабочување на вековните културни врски меѓу Р. Македонија и Р. Србија“ одржан на 30-31 октомври 2015 година, Битола, 2016, 469-475.
- Прилог за животот на Васил Кораицовски, борец од Егејскиот дел на Македонија, Зборник на трудови на НУ Завод и музеј-Битола, бр. 20, Битола, 2017, 1-12.
- Uspostavljanje sopstvenog identiteta, Jugoslavija u istorijskoj perspektivi, Beograd, 2017, 149-171. (со коавтор Љубица Јанчева)
- Прилог за третманот на македонското национално прашање во Егејскиот дел на Македонија во време на Втората светска војна (до АСНОМ), Зборник на трудови на НУ Завод и музеј-Битола, 21/2018, Битола.
Редактор на брошурата „Наце Димов, Македонија, во минатото, во сегашноста и во иднината“ во 2013 година; Редактор и компјутерска подготовка на брошурата: „Втора конференција за состојбата на македонското малцинство во соседните земји на Република Македонија“ (Заедницата на организациите на етничките Македонци протерани од Грција) Битола, 2012.;
Изложби и самостојни или групни музејски и заштитно-конзерваторски проекти
Изложба за Мустафа Кемал Ататурк поставена во Центарот за култура-Битола (1994); Изложба 50-години од ослободувањето на Битола (1994); Стална изложбена поставка за Мустафа Кемал Ататурк во Завод, музеј и галерија-Битола (1994); Изложба 50-години егзодус на децата бегалци од Егејскиот дел на Македонија поставена во Центарот за култура-Битола (1998); Изложба “Илинден” во Средното училиште „Таки Даскалот“ (1998); Спомен-куќа на Конгресот на ТМОРО во Смилево (2003); Експонирање на Битолската плоча во сталната музејска поставка во Завод, музеј и галерија – Битола (2003); Средновековна археолошка карта на Битола и Битолско (2004); Средновековно кале во Битола (2003 и 2004); Стална изложбена поставка за Евреите во Еврејски гробишта Битола (2008); Стална музејска поставка во Н.У. Завод и музеј Битола (2009); Изложба за Егејскиот дел на Македонија во Музеј на Македонија-Скопје (2009); Изложба „Спортот во Битола низ историјата“ (2010); Изложба “Евреите од Битола”. (2011); Изложба “Битола некогаш и сега” (2011); Заштитно конзерваторски основи на ДУП за урбана четврт – Локалитет Француск гробишта (2011); Реализација на музејско-ентериерно уредување на Постојната музејска поставка “Граѓанската војна во Грција” на просторот на Н.У. на Македонија (2011); Обнова на „Музеј Смилево“ (2012); Изложба „Битола што ја нема“ (2012); Изложба „Спомениците во Битола и Битолско“ (2012); Изложба „Отпечатена историја – Турски печати од Битола и Битолско” (2013); Санација на спомен-куќа на Стив Наумов (2013); Изложба „Османлиски културни белези во Македонија“ (2014); Изложба “70 години ослободување на Македонија” (2014); Изложба “Светот знаеше” (за хуманистот Јан Карски) (2015); Изложба „Италија и Македонија: мост долг 100 години – Сведоштва за присуство на италијански војници пред и за време на Големата војна” (2015); Проект “Културата во улога на територијален развој и социјална кохезија” и изложба „Музеј на женски приказни“ (2015); Ревалоризација на „Саат кулата во Битола“; Изработување на заштитно конзерваторски услови на „Капела на Кајмакчелан” на барање на српската амбасада во Скопје и Управата за заштита на културното наследсдство-Скопје (2016); Изработување на заштитно конзерваторски услови за „Џепане”-Битола (2016); Валоризација за студенски дом „Кочо Рацин”-Битола; Изработка на заштитно-конзерваторски основи за просторен план на Национален парк „Пелистер“ (2016); Трибина за одбележување на 40 годишнината од смрта на шпанскиот и антифашистички борец Тане Наумов (2017); Учество во меѓународната конференција: ’’Kulturno nasleđe i EU’’. во рамки на проектот „Kulturno nasleđe i evroskepticizam (’’Countering Euroscepticism through Cultural Heritage Preservation’’ одржана од 4. до 6 мај 2018 година во Домот на културата во Књажевац, Србија); Изработување на заштитно конзерваторски услови за село Ниже Поле (2018); Изложба: „Битолски партизански легенди“, СБМ-Битола. Магаза 10 август 2018.
Ноември 2018 година
Доц. д-р Александар Литовски с.р.